Ebülleys-i Semerkandi hazretleri “rahmetullahi aleyh”, bir gün şunu anlattı sevdiklerine:

- Hak teâlâ mahşerde bu dünyaya insan sureti verip, herkesin görebileceği bir yerde bulunduracaktır.

Şöyle ki;
- Saçları karmakarışık, gözleri mosmor, dili dışarı sarkmış, sivri köpek dişleri ağzından dışarıya uzamış, kapkara, çirkin suratlı bir koca karı suretindedir.

Bir melek mahşer halkına seslenip;
- Ey insanlar! Bunu tanır mısınız? diye sorar.

Mahşer halkı;
- Onu tanımayız, tanımaktan da Allah’a sığınırız, derler.

İyi tanırsınız, ama

Melek;
- Ey insanlar, siz bunu çok iyi bilirsiniz, ama ben yine tanıtayım, der ve şöyle tanıtır:

- Hani uğrunda kavga eder, dövüşürdünüz. Hatta birbirinizi vurup öldürürdünüz. Onu ele geçirmek, en büyük arzunuzdu ve bu uğurda nice günahlar işler, nice yalanlar söylerdiniz. Ey ehl-i mahşer! İşte çoğunuzu aldatan dünya, karşınızda gördüğünüz şu çirkin şeydir.

Sonra zebaniler gelir ve onu sürükleyerek Ateşe götürürler.

Sürüklenirken de;
- Yâ Rabbi, hani beni çok sevip de âşık olanlar? Bana tâbi olup, ardımca yürüyenler, seni bırakıp da bana gönül verenler, ömrünü, benim için tüketen gafil ve günahkârlar? Dün, benim peşimden kimler geldiyse, bugün de benimle birlikte ateşe atılsınlar!

Siz beni gördünüz mü?

Onlar, mahşer içinden seçilip, dünya ile birlikte ateşe atılırlar.
Fakat bakarlar ki, şeytan da ateşte.

Cehennemde şeytanın yakasına yapışarak şöyle diyecekler:
- Senin yüzünden geldik buraya ey melun.
- Bir dakika bir dakika, siz dünyada beni gördünüz mü?
- Görmedik.

- Sesimi duydunuz mu?
- Duymadık.

- Peki siz dünyada hiç dinden bahseden insan, hoca vs, görmediniz mi?
- Gördük.

- Siz hiç din kitabı okumadınız mı?
- Okuduk.

- Siz hiç dinden bahseden, nasihat eden duymadınız mı?
- Duyduk.

- Yani siz şimdi gördüğünüze ve duyduğunuza değil de, görmediğinize ve duymadığınıza tâbi olup buraya geldiniz ha! Siz gidin kendinizi ayıplayın, siz gidin sizi bu hâle düşüren arkadaşınızı bulun. Benimki sadece vesveseden ibaretti. Siz gerçeklere değil de vesveseye itibar ettiniz.