Ebülleys-i Semerkandi hazretleri “rahmetullahi aleyh”, büyük İslam âlimi idi.

Bir sohbetinde;
- Kul, her işini ihlasla yapmalı ki, ahirette faydasına kavuşabilsin, buyurdu. Eğer niyetinde az bozukluk varsa, eli boş kalır ahirette. Yorulduğu yanına kalır.

Ve misal verdi:
- Bir sürahi dolusu leziz şerbetin içine bir damlacık pislik karışırsa, onu kimse içemez. Nitekim Peygamberimiz “aleyhisselam”; “Ümmetimden nice oruç tutanlar vardır ki, o oruçtan kârları, açlık ve susuzluk, nice ibadet yapanlar da vardır ki, kazançları sadece yorgunluktur” buyuruyor.

Ne zengin adam

Bir gün de;
- İbadetlerini riya ile, gösteriş için yapanların hali şu kimseye benzer ki, kesesini çakıl taşlarıyla doldurmuş. Herkes onun için Ne zengin adam derler. Ama onlarla bir şey alacak olsa, kimse ona bir kuruşluk mal bile vermez, buyurdu.

Şöyle devam etti:
- İbadet yapmakta da halis niyet yoksa, Allahü teâlâ, o amellere hiç değer vermez. Kul, ibadetini tam ihlasla yapıp, sonra unutup hiç hatırlamamalıdır.

Şöyle bitirdi:
- Ama Müslüman günahını asla unutmaz ve affı için ağlayıp yalvarır durmadan.

Gafletle yaşamayın!

Sonra şunu anlattı:
- Vaktiyle birkaç kişi kabristana gidip; Bir dua edelim de, ölülerden biri dirilip, bize ölüm ve âhiretten haber versin. Biz de ona göre bir hazırlık yapalım dediler.

Abdest alıp, namaz kıldılar.
Sonra el kaldırıp dua ettiler.

Hak teâlânın izniyle bir mevta dirilip kalktı kabrinde.

O mevta dile gelip;
- Ey insanlar! Gafletle yaşamayın, ahiret var, hesap var, dedi. Şu mezarda doksan küsur senedir yatıyorum. Ama ölümün acısını unutamadım hâlâ. Yani ölüyormuşum gibi o şiddetli acıyı her an hissediyorum.

Şöyle bitirdi:
- Ömrümüzü boş şeylerle harcamışız. Bari siz öyle yapmayın. Yoksa siz de bizim gibi çok pişmanlık çekersiniz.