Ebülleys-i Semerkandi hazretleri, bir gün ÅŸunu anlattı sevdiklerine:

Hak teâlâ mahÅŸerde, bu dünyaya insan sureti verip, herkesin görebileceÄŸi bir yerde bulunduracaktır.

Åžöyle ki;
Saçları karmakarışık, gözleri mosmor, dili dışarı sarkmış, sivri köpek diÅŸleri aÄŸzından dışarıya uzamış, kapkara, çirkin suratlı bir koca karı suretindedir.

Bir melek mahşer halkına seslenip;
- Ey insanlar! Bunu tanır mısınız? diye sorar.

Mahşer halkı;
- Onu tanımayız, tanımaktan da Allah'a sığınırız, derler.

Melek;
- Hani uÄŸrunda kavga eder, dövüÅŸürdünüz. Hatta birbirinizi vurup öldürürdünüz. Onu ele geçirmek, en büyük arzunuzdu ve bu uÄŸurda nice günahlar iÅŸler, nice yalanlar söylerdiniz. Ey ehl-i mahÅŸer! Ä°ÅŸte çoÄŸunuzu aldatan dünya, kaÅŸsınızda gördüÄŸünüz ÅŸu çirkin ÅŸey'dir, der.

Sonra zebaniler gelir ve onu
sürükleyerek AteÅŸ'e götürürler.

Sürüklenirken de;
- Yâ Rabbî, Beni çok sevip de âşık olanlar, bana tâbi olup, ardımca yürüyenler, seni bırakıp da bana gönül verenler, ömrünü, benim için tüketen gafil ve günahkârlar nerede? Dün, benim peÅŸimden kimler geldiyse, bugün de benimle birlikte ateÅŸe atılsınlar! der.

Onlar, mahÅŸer içinden seçilip,
dünya ile birlikte AteÅŸ'e atılırlar.

Fakat bakarlar ki, Åžeytan da ateÅŸ'te.

Toplu halde serzeniÅŸte bulunur ve;
- Biz, senin yüzünden buraya atıldık. Haydi bir ÅŸey yap da, bizi buradan kurtar, derler.

Åžeytan;
- Suçu niçin bana yükletirsiniz. Siz beni görmüÅŸ müydünüz. Siz, dininizi hiç merak etmediniz ve âlimlerden uzak durdunuz ve okunan ezanları iÅŸitmediniz. O halde siz, kendi kendinizi bu azaba attınız. Öyleyse suçu niçin üstüme atarsınız? der.